3 آوریل 2023- یک تجزیه و تحلیل تلفیقی از 67 مطالعه نشان داد که درمان با استاتین باعث بدتر شدن کنترل قند خون (HbA1c) و افزایش مقاومت به انسولین (HOMA-IR) در افراد با کنترل قند خون غیرطبیعی و طبیعی می شود. نوع یا دوز تجویز شده ی استاتین بر اثر دیابت زایی تأثیری نداشت.

یافته های منتشر شده از این آنالیز در مجله اروپایی فارماکولوژی نشان می دهد که نوع، دوز استاتین ها یا کنترل اولیه قند خون با شروع دیابت جدید به دلیل استفاده از استاتین ها، ارتباطی ندارد. محققان به پزشکان توصیه نمودند که بر ابتلا به دیابت در تمام بیمارانی که از استاتین‌ها استفاده می ‌کنند، صرف ‌نظر از وضعیت اولیه گلیسمی آن‌ ها، نظارت کنند.

از زمان ظهور استاتین ها در بازار، نرخ تجویز استاتین ها در سراسر جهان افزایش یافته و به یکی از داروهایی که بسیار تجویز می شوند، تبدیل شده است. استفاده ی گسترده از آنها نشان می دهد که آنها به خوبی تحمل می شوند، ایمن هستند و عوارض جانبی کمتری دارند. آنها در درمان و پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی آترواسکلروتیک (ASCVD) اثربخشی خود را اثبات کرده اند. با وجود این، برخی از پزشکان تمایلی به تجویز استاتین ها ندارند، به ویژه در افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند. برخی از مطالعات نشان داده اند که استاتین ها ممکن است شیوع دیابت نوع 2 را افزایش دهند.

با توجه به پیشینه ی فوق، دکتر لورا آلوارز-خیمنز، از دانشگاه کاستیا-لامانچا، در تولدو، در اسپانیا و همکارانش قصد داشتند شواهد مربوط به اثر دیابت زایی استاتین ها را به روز کنند و تعیین کنند که آیا تأثیر دیابت زایی استاتین ها به کنترل اولیه گلایسمی بیمار، یا به نوع یا دوز مصرفی استاتین بستگی دارد یا خیر.

برای این منظور، محققان کارآزمایی‌های تصادفی‌ و کنترل‌ داری را جستجو کردند که اثرات درمان با استاتین را بر HbA1c وHOMA-IR (مقاومت به انسولین مدل هموستاتیک) به‌عنوان شاخص‌های دیابت، گزارش کرده بودند. مطالعات به عنوان افرادی با کنترل طبیعی قند خون در مقابل افرادی با کنترل قند خون تغییر یافته که  HOMA-IR ≥ 2.15 و  HbA1c ≥ 6.5٪ داشتند، طبقه بندی شدند.علاوه بر این، مطالعات بر اساس دوز و نوع استاتین تجویز شده از هم جدا شدند. داده ها به عنوان تفاوت میانگین (MD) ارائه گردید.

این مطالعه به یافته های زیر منجر شد:

· در مجموع 67 مطالعه در این تجزیه و تحلیل گنجانده شد (بیش از 25000 نفر). در افراد با کنترل قند خون تغییر یافته، استاتین ها باعث افزایش سطحHbA1c (تفاوت میانگین 0.21 درصد) و شاخصHOMA-IR (تفاوت میانگین0.31) شدند.

· در افراد با کنترل قند خون طبیعی، استاتین باعث افزایشHbA1c (تفاوت میانگین 1.33 درصد) وHOMA-IR (تفاوت میانگین0.49) در مقایسه با گروه های دارونما شد.

· دوز یا نوع استاتین ها اثر دیابت زایی را تعدیل نکرد.

به طور خلاصه، استاتین ها اندکی اما به طور معنی داری شاخص های دیابت را هو در افرادی با کنترل قند خون طبیعی و هم در افرادی با کنترل قند خون غیر طبیعی، افزایش دادند.

محققان نوشتند: پراواستاتین، یک استاتین آبدوست، مقاومت به انسولین را در افرادی که به دیابت نوع 2 مبتلا نبودند، کاهش داد. برخلاف فرضیه اولیه ما، دوز استاتین اثر دیابت زایی استاتین ها را پیش بینی نمی کرد.

آنها نتیجه گیری کردند که در مطالعات آینده نه تنها باید بروز دیابت نوع 2 با استاتین ها، بلکه تأثیر جبرانی بالقوه بر بهبود خطر قلبی عروقی نیز برای قضاوت بهتر در مورد اثرات کامل دارویی استاتین ها بررسی گردد.

منبع:

https://medicaldialogues.in/diabetes-endocrinology/news/is-statin-induced-diabetogenic-effect-related-to-statin-type-dose-and-initial-glycemic-status-109486